Ooit zei Stefan Zweig: Raadselachtige psychologische zaken hebben iets verontrustends, het is een echte uitdaging daar samenhang in te ontdekken. Zo'n raadselachtige kwestie was voor hem de plotseling op het schip opduikende tegenstander van de grote schaakmeester. Als gevangene van de Gestapo heeft hij zich met behulp een zelfgemaakte stukken tot meesterschaker ontwikkeld. Maar hij is er niet geheel zonder schade van afgekomen; hij moet toegeven dat het voortdurende schaken tegen zichzelf een gespletenheid van het bewustzijn heeft veroorzaakt, die noodlottige gevolgen had kunnen hebben.
Bron