Wykaz skrótów … 7

Wstęp … 21

◦

I. PÓŁWYSEP BAŁKAŃSKI W VII I VIII WIEKU … 23

1. Slawizacja Półwyspu Bałkańskiego. 2. Rekonkwista bizantyńska i budowa organizacji temowej i kościelnej. 3. Powstanie państwa bułgarskiego. 4. Stosunki bułgarsko-bizantyńskie w latach 680-802. 5. Chan Krum i Cesarz Nikefor I.

◦

II. RÓWNOWAGA SIŁ NA BAŁKANACH I WALKA O SKLAWINIE … 54

1. Źródła do dziejów 814 roku: inskrypcje, przekazy hagiograficzne i notitiae episcopatuum. 2. Położenie ziem trackich w 814 r. i bułgarska polityka przesiedlania ludności. 3. Następcy chana Kruma — Dukum i Dicewg i ich stosunek do chrześcijańskiej ludności Tracji. 4. Działania wojenne po śmierci Kruma i zawarcie 30-letniego traktatu pokojowego. 5. Odbudowa organizacji temowej na Bałkanach przez cesarza Leona V. 6. Polityka zagraniczna chana Omurtaga i cesarza Michała II. 7. Chan Małamir i przyłączenie do Bułgarii Filipopola. 8. Bunt kolonistów greckich osadzonych nad dolnym Dunajem i konflikt bizantyńsko-bułgarski w Macedonii Egejskiej.

◦

III. CHAN PRESJAN-ZWINICA I ZAKOŃCZENIE PODZIAŁU SKLAWINII MIĘDZY BIZANCJUM I BUŁGARIĘ … 88

1. Chan Presjan-Zwinica, brat i następca na tronie Małamira. 2. Powstanie Słowian peloponeskich i najazd bułgarski na ziemię Smolan. 3. Regencja cesarzowej Teodory i układ pokojowy bułgarsko-bizantyński. 4. Ekspansja bizantyńska na Peloponezie. 5. Podział Sklawinii macedońskich między Bułgarię i Bizancjum. 6. Wojna bizantyńsko-bułgarska w 850/851 r.

◦

IV. NAJAZD BIZANTYŃSKI NA ZIEMIE BUŁGARSKIE … 102

1. Charakterystyka panowania cesarza Michała III. 2. Sytuacja polityczna Bułgarii w latach 852-855 i wybuch wojny z Bizancjum. 3. Przekaz o wyprawie Michała III I Bardasa na Bułgarów w piśmiennictwie starosłowiańskim. 4. Przebieg wyprawy na Bułgarię w 855/850 r. 5. Nabytki terytorialne Bizancjum uzyskane w wyniku wyprawy 855/856 r.

◦

V. CHRYSTIANIZACJA BUŁGARII … 120

1. Problem chrystianizacji Bułgarii w historiografii. 2. Komu Borys bułgarski składał obietnicę przyjęcia chrztu ? 3. Kiedy składał Borys obietnicę przyjęcia chrztu ? 4. Sytuacja polityczna na Bałkanach w latach 863/864 i traktat pokojowy bułgarsko-bizantyński. 5. Katechumenat Borysa i walka z opozycją bojarską (od 863 r. do maja 866 r.). 6. Miejsce i data przyjęcia chrztu przez Borysa.

◦

VI. DWIE MISJE GRECKIE DO KRAJÓW SŁOWIAŃSKICH I POCZĄTKI PIŚMIENNICTWA SŁOWIAŃSKIEGO … 147

1. Pierwsi misjonarze greccy w Bułgarii i ich sylwetki. 2. Profocjański charakter misji greckiej działającej w Bułgarii. 3. Stosunki bizantyńsko-morawskie i wysłanie misji greckiej. 4. Słowiańscy wychowankowie kościoła greckiego w Bułgarii i ich kontakty z morawską szkołą piśmiennictwa słowiańskiego.

◦

VII. SŁOWIANIE W GRANICACH BIZANCJUM W DRUGIEJ POŁOWIE IX W. … 173

1. Bizantyńskie archontie na Bałkanach. 2. Rozwój organizacji temowej. 3. Rozbudowa archontii i temów i chrystianizacja Bałkanów w świetle przekazów o rozwoju greckiej organizacji kościelnej.

◦

VIII. WPŁYWY BIZANTYŃSKIE NA ZIEMIACH SERBSKICH I CHORWACKICH … 188

1. Cesarstwo bizantyńskie a plemiona serbskie. 2. Walka o Dalmację i powstanie w niej temu. 3. Wpływy bizantyńskie w słowiańskiej Dalmacji. 4. Walka o dominację nad Chorwacją.

◦

IX. SCHYŁEK STULECIA I PIERWSZE KONFLIKTY JĘZYKOWE GRECKO-BUŁGARSKIE … 211

1. Sobór bułgarski i intronizacja księcia Symeona. 2. Starobułgarska zapiska o przełożeniu ksiąg z języka greckiego na słowiański. 3. Jedenastoletnia wojna bizantyńsko-bułgarska i regulacja granic obu państw. 4. Narodzenie się antagonizmu językowego grecko-słowiańskiego i data powstania Apologii Czernorizca Chrabra.

◦

Zakończenie … 229

Byzance et les Slaves au IXe siècle … 231

◦

Mapy:

Ziemie trackie w pierwszej połowie IX w. … 61

Półwysep Bałkański w IX w. … 130