An edition of Erdhe per gjurme te eres
(2008)
Erdhe per gjurme te eres
Poezi
by Jeton Kelmendi
Share
×Close
Last edited by Jeton Kelmendi
December 25, 2011 | History
Në këtë zgjedhje, të emërtuar “Erdhe për gjurmë të erës”, u përpoqa të përfshij poezitë artistikisht më të ngritura si shprehje e më të qenësishme si shtjellime dhe si mesazhe poetike, që i hartoi deri më tash Jeton Kelmendi.
Poezitë i zgjodha nga pesë përmbledhjet e tij të botuara: Shekulli i premtimeve. Rilindja, Prishtinë 1999; Përtej heshtjes. Faik Konica, Prishtinë 2002; Në qoftë mesditë. Faik Konica, Prishtinë 2004; Më fal pak Atdhe. Faik Konica, Prishtinë 2005; Ku shkojnë ardhjet. Ombra GVG, Tiranë 2007 dhe nga disa dhje-tëra poezi në dorëshkrim, që autori m’i dha e për të cilën gjë e falënderoj përzemërsisht.
Për hartimin e këtij vëllimi të zgjedhur nuk ndo-qa rrugën e thjeshtë: renditjen e poezive sipas përmble-dhjeve ose datës së botimit. Gjakova që me poezitë e zgjedhura të krijoj një tërësi poetike, ku jo vetëm ndri-çohet qenësia e mesazhit poetik të Jeton Kelmendit, po dhe veçantia dhe aktualiteti i poezisë së tij.
Poezitë i radhita në cikle të veçanta, të cilat, edhe pse në vështrim të parë nuk bëjnë një tërësi të mirëfilltë poetike, afrohen dhe njësohen për nga ve-çantia dhe rrafshi i të shprehurit poetik dhe i shtje-llimit.
Në bashkëpunim me autorin u ndërruan titujt e disa poezive të botuara më parë, u hoqën vargje të natyrës pohuese dhe aty – këtu u shtua ndonjë tjetër, të cilën gjë e kushtëzoi ndarja, përkatësisht renditja në cikle të poezive dhe shmangia e ndonjë përsëritjeje, kur poezitë nga përmbledhjet e ndryshme, si shtjellime tekstore ose si tematikë, u afruan pranë njëra tjetrës.
Zgjedhja jo rastësisht e fillova me ciklin “Dielli lind në flokët tu”.
Anton N. Berisha
Check nearby libraries
Buy this book
| Edition | Availability |
|---|---|
1
|
aaaa
|
Book Details
Table of Contents
DISA REFLEKSIONE PER POEZINE E NJE POETI TE RI
I
Çfarë mund të më efikase për të shprehur ndjenja të forta sesa shkurtësia e një poezie, forma e saj e krasitur. Të lindësh nga shpirti vargje, përpara se të fillosh të fillosh të fërgëllosh nga stërmundimi, a nuk është një mënyrë për të mbledhur gjithë fuqitë e trupit, për të përqendruar trurin, dhe për të qenë gati? Poezia e Jeton Kelmendit është në këtë imazh, gjithnjë duke shpërthyer përbërjen e saj. Ka brenda vetes sensin lakonik të masës së duhur. Dendësia e lirikës shënjon mirë deri në thellësi lexuesin. Strofat e tij eliptike, ftojnë esencialen e ndjenjave më të mira dhe më fisnike të shpirtit njerëzor.
II.
“Buka e vargjeve” dhe “Uji i fjalës”
Jeton Kelmendi është një baptizues i mrekullueshëm poezish që na impresionojnë me aftësinë dhe formën simbolike, që bëjnë të vibrojë imagjinata dhe të vijnë në jetë metafora krejtësisht origjinale me një fluditet plot delikatesë. Veshur pastër nga krijuesi që fsheh një talent të madh. Na bën të rindjejmë plotësinë e fjalëve, plagët e tyre, trupin e heshtjes, butësinë e lirizmit. Antologjia e tij personale është një breg ku marrin fund të gjitha robëritë, kryesisht të burrit modern që ikën nga vetvetja, po ashtu dhe të njeriut që është i detyruar të largohet nga vendi i lindjes. Breg që rrallëherë arrijnë letra nga mëmëdheu. E gjitha kjo shpjegon specifikat sekrete e magjike të poezisë së Jetonit.
III.
Poezia e Jeton Kelmendit është e pashoqe në një kopsht shumë sekret, e pasur në lule të Bukura, të mbrojtura me xhelozi nga një mur i lartë. Në këtë kopsht ku shpërthen kudo dashuria, shëtit gjithkund zemra rrahëse e poetit. Zemra tepër e kursyer në fjalë. Ajo që kjo zemër thotë, është trefish e filtruar nga një inteligjence në zgjim të pandërprerë. Nën erën e artë dhe trëndafilin me vesë, poeti thotë ato që janë veçse esenciale.
E dendësuar, e ngjitur mirë dhe e qëndrueshme, poezia e tij shmang me këmbëngulje të gjithë zbukurimet e kota, të gjithë bishtnajat. Pika përreth të panevojshme, pika dëgjimi që çlodhëse. Këto vargje fshin brenda vetes muzikën, atë të vërtetën muzikë, të ëmblën muzikë, butësisht perceptuar. Nën mbulesën e mëndafshtë të frazës, të thjeshtë e të qartë, fshihen trishtesa të fshehta, plagë të thella, foleza dashurie , hi ashpërsie, dhe urrejtje të shuara tashmë.
Kelmendi është i mahnitur nga elipsi, kjo figurë tepër ilirike, që do ta heqë një ose shumë elementë të nevojshëm, në funksion të kuptimit të saktë të tekstit për të prodhuar një efekt rënie të shpejtë, goditjeje me shuplakë. E detyron lexuesit të vonohet në leximin e vargjeve për të kuptuar atë që poeti me një qëllim të fshehtë e ka lënë të kuptohet në heshtje. Gjejmë variantet më të shpejta të elipseve, brachylogjinë, figura retorike të cilat periodikisht e bllokojnë përsëritjen e një fjale të përdorur më parë në poezi, mbi të gjitha vihet re se një fjalë merr kuptimin e frazës. Eklipsi poetik tek Kelmendi, shkon gjer në agramatizëm për të prodhuar një efekt të veçantë më pas. Fraza e reduktuar në lexeme, e jep sensin e vet të vërtetë, falë intonacionit, si në një monolog të brendshëm ose në impresionet figurative .
Poezia botërore, duhet ta marrë parasysh këtë të ri entuziast me energji të brendshme poetike që ngjan e pashtershme. Vetëm 31 vjeç, Kelmendi ka publikuar një numër të kënaqshëm koleksionesh poetike pa harruar esse-të, përkthyer në shumë gjuhë, dhe ka marrë çmime internacionale të rëndësie të dorës së parë.
IV
NE ATIN E ELIPSIT BRENDA POEZISE SE JETON KELMENDIT
Elipsi (emër femëror), vjen nga greqishtja e vjetër: ἐλλείπω : elleipô: ("lënë anash" "injoroje" braktise. E gjitha kjo konsiderohet një elips, si një rreth që i mungon diçka. Ky “mungim”, është një figurë e fjalës së hequr ose i flakjes së shumë elemente në parim të nevojshme për të kuptuar tekstin. Kjo figurë letrare kërkon që lexuesit ta pranojnë logjikisht atë që autori ka kërkuar të thotë me heshtjen e tij. Brachylogia është një variant i shkurtër i elipsit.
Në narratologji një “Elips i përkohshëm” quhet gjithashtu “Elips narrativ”, dhe që konsiston vendosjen e heshtjes për një kohë të caktuar, pra vendos pauzë në thënien e ngjarjeve. Kemi të bëjmë këtu me një përshpejtim të tregimit.
Ekzistojnë tri lloje elipsesh:
1. Elipse gramatikal: nxjerrja jashtë misioni e një fjale ose e një verbi. Shpeshherë kjo figurë është e destinuar të prodhojë një efekt të veçantë, bëhet fjalë mbi të gjitha për një kursim elementësh nga përsëritja që ndodh kryesisht për shkak të një enumeracioni.
2. Elipsi narrator: Nxjerr jashtë loje një sekuence të përkohshme në një aksion dramatik në fund, dhe jo rrallë përshpejton rrëfimin për shkak të komoditetit. Por edhe mund të ndodhë që hedh në treg një lajm për lexuesin apo spektatorin. Shprehja “Dy javë më vonë” zbulon faktin se vërtet fshihet një elips në mes vargjeve.
3. Elipsi poetik: nxjerr jashtë misionit një grup fjalësh megjithëse ndonjëherë bën edhe shgramatikimin e frazës, për të prodhuar një efekt të veçantë.
Variante të Elipsit: “Brathylogie”
Brachylogie (emër femëror),fjalë nga greqishtja e vjetër e përbërë greke nga βραχυλογία βραχύς: brakhus ("e shkurtër"), dhe λόγος ("Ligjërimi") është një lloj i elipsi brenda tekstit që çon drejt një teksti konciz.
Refleksion ndryshe rreth poezisë së Kelmendit
Fshihet brenda poezisë së Kelmendit, gjenia e vendit, atdheu i dashur që kënaq pa kursim kujtimet dhe bukurinë fëminore. Jetoni nuk pret që Zoti ti dëgjojë lutjet, por lartëson me kurajë në bllok poezinë së tij që ngrihet nga kati në kat.
Kelmendi eviton të bëjë qenien e ngrirë, ti nënshtrohet ligjit të një qenie të zakonshme, sipas të cilit trupi është një objekt kënaqësie ashtu si produktet e përditshme. Ai e di se pas dëshpërim psikologjike qëndron një shpresë të thellë ontologjike. Ja pse Jetoni i jepet një lumi të përjetimeve të brendshme, që prodhon një lloj entuziazmi në shqetësim. Zotërimi i këtij elementi nuk është një blof, por është shprehje e natyrës së tij në butësi me një pamje të thjeshtuar. Dashuritë e tij janë gjithmonë të kombinuara me të tashmen. Kanë brenda vetes bukuri të njomë dhe marramendëse. Poeti, në esencë ndriçon anën njerëzore me anë të një drite të shkrirë brenda vargjeve , nuk përmbajnë as mbylljen në vetvete, as shpërthimin e pa përmbajtshëm.
Kjo poezi e poetit tonë, përbën një botë, një gjuhë, brenda një bote nën efekte lëvizje dhe përjetësie.
Preferon të shtegtojë më mirë brenda zemrës së tij, sesa në botën e jashtme ekzotike, duke filtruar kështu intuitën e tij personale, i dhënë pas personazheve të tij. E përsëris, arti ti i çastit është i mahnitshëm në mjeshtërinë që përdor. Poezitë e tij, jo rrallë janë reduktuar në pak fjalë. Kjo është prekëse, për shkak të shqetësimeve dhe mungesave të tij.
Një frymë inkandeshente përqafon disa nga vargjet e tij. Por poezia e tij nuk ka pothuajse askund mungesë drite. Është një ndërmarrje mjaft tërheqëse verbale, ku iluzionet dhe mëkatet psikike janë krejtësisht të munguara. Kjo është një prozodi ku pranohet se të gjitha thëniet krijojnë konceptin e të barabartës në raport me ndijimet shqisore.
Kelmendi vjen nga një kohë, ku nuk u kthehet shpinën përballjeve të vërtetët dhe detyrimeve ndaj botës. Njeri i kulturës, e flak tej ç ‘valorizimin triumfues, vetëkënaqjen e pandërprerë me cektësinë karakteristike, dhe bën avokatin për kthimin në një arti e cili merret me gjërat thelbësore për të cilat bota ka nevojë. Është në thellësi të vetes tjetër njeri, dhe bën një tjetërsim të gjuhës një dalje nga qerthulli i kulturës pa koncept.
Edition Notes
ID Numbers
Community Reviews (0)
Feedback?
| December 25, 2011 | Edited by Jeton Kelmendi | Added new cover |
| December 25, 2011 | Created by Jeton Kelmendi | Added new book. |